کلید محافظ جان چیست؟

از جمله کلید های حفاظتی که نسبت به نشتی جریان حساس است؛ کلید نشتی جریان، محافظ جان یا Residual Current Device (RCD) است. این کلید از جمله مطمئن ترین کلیدها جهت محافظت از شوک ناشی از تماس غیر مستقیم با برق است. در حال حاضر و بر اساس استانداردهای برق سازمان نظام مهندسی، استفاده از کلید محافظ جان پیش از تمامی کلید های مینیاتوری در داخل تابلو برق های ساختمانی، الزامی است. این کلید در رنج آمپری 10 الی 63 آمپر تولید شده و به دو صورت دو پل ( تک فاز به همراه نول) و چهار پل ( سه فاز به همراه نول) به فروش می رسد. کلید های محافظ جان دارای یک خصوصیت جدید نسبت به کلید های مینیاتوری هستند؛ این خصوصیت، میزان حساسیت کلید است که مقدار آن بر اساس آمپر بوده و هرچه رقم آن کمتر باشد؛ نشان از حساسیت بالاتر کلید نسبت به نشتی جریان است. در حال حاضر کلید های محافظ جان موجود در بازار دارای حساسیت 30 و 300 میلی آمپری می باشند. خوب است بدانید که قدرت قطع کلید های محافظ جان موجود در بازار عموماً 4.5 و 6 کیلو آمپر می باشد.

نحوه عملکرد کلید محافظ جان

تفاوت ساختار کلید مینیاتوری و محافظ جان در قرار داشتن یک کیت الکترونیکی در داخل محافظ جان می باشد. کلید محافظ جان با استفاده از قانون معروف کیرشهف ، جریان ورودی به کلید را با جریان خروجی و مصرفی کلید مورد مقایسه قرار می دهد که این مقایسه توسط بخش الکترونیکی انجام می شود. چنانچه در میان این دو جریان اختلافی وجود داشته باشد؛ نشان می دهد که مدار شبکه دارای نشتی است که همین جریان نشتی کم می تواند باعث بروز حادثه ای همچون برق گرفتگی شود بر همین اساس کلید عملیات قطع شبکه را انجام می دهد.

انواع کلید محافظ جان

به طور کلی دو نوع کلید محافظ جان در بازار داریم:

1- کلید محافظ جان RCCB

این کلید که مخفف Residual Current Circuit Breaker است؛ تنها به تشخیص نشتی جریان می پردازد و مدار را نسبت به نشتی جریان محافظت می کند.

2- کلید محافظ جان RCBO

این کلید که مخفف Residual Current Circuit Breaker With Over Protection می باشد؛ به نام کلید محافظ جان ترکیبی نیز شناخته می شود. کلید محافظ جان ترکیبی متشکل از یک کلید محافظ جان RCCB به همراه یک کلید مینیاتوری MCB می باشد پس بر همین اساس، علاوه بر نشتی جریان، از مدار در مقابل اضافه بار نیز محافظت می کند.

الزامات استفاده از کلید محافظ جان

بر اساس قوانین استاندارد مهندسی ساختمان، کلید های محافظ جان باید در سه نقطه از ساختمان مورد استفاده قرار بگیرند:
1- تابلو برق ورودی ساختمان یا ابتدای جعبه فیوز های هر واحد ساختمان
2- تمامی پریز ها و سوئیچ ها
3- مناطقی که با رطوبت سر و کار دارند؛ مانند سرویس های بهداشتی و حمام

نحوه نصب کلیدهای محافظ جان

با فرض اینکه ما از یک کلید محافظ جان RCCB استفاده می کنیم؛ باید کلید را در ابتدای فیدر یا ابتدای جعبه فیوز ساختمان نصب نماییم و در ادامه از خروجی کلید محافظ جان به ابتدای دیگر فیوز های مینیاتوری که پس از کلید نصب شده اند؛ انشعاب بدهیم. این نکته را در نظر داشته باشید که حتما پیش از نصب عملیات تست کلید محافظ جان را انجام داده باشد.

بهترین مارک کلید محافظ جان و راهنمای خرید آن

برای خرید کلید محافظ جان موارد زیر را به ترتیب در نظر می گیریم:

1- تعداد پل ها را مشخص می کنیم (دو پل، چهار پل)
2- میزان جریان شبکه را مشخص می کنیم ( 10 الی 63 آمپر)
3- قدرت قطع کلید را مشخص می کنیم ( 4.5، 6 کیلو آمپر)
4- نوع کلید محافظ جان را مشخص می کنیم (RCCB,RCBO)
5- با توجه به موارد قبلی، بر اساس آنچه که در قسمت ” راهنمای خرید کلید مینیاتوری و بهترین آن” عنوان شد؛ برند مطلوب را مشخص می کنیم.