رله شنت چیست و چه کاربردی در کلید اتوماتیک دارد؟

می‌توان گفت که تقریباً تمامی قطعات برق صنعتی، بخصوص کلیدهای قطع کننده، دارای لوازم جانبی منحصر به فردی هستند که می‌توانند در مدیریت و کنترل یک پروژه نقش بسزایی داشته باشند. برای دیدن تجهیزات جانبی هر کدام از این قطعات کافیست تا سری به صفحه محصولات برق صنعتی سایت بزنید. آنچه که حائز اهمیت است؛ آشنایی با این لوازم جانبی، علت استفاده از آنها، شرایط استفاده از آنها و نحوه نصب آنها می‌باشد. بعضی از این لوازم بر روی قطعات نصب شده و برخی دیگر داخل قطعات نصب می‌شوند. در این مقاله به معرفی و بررسی یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات جانبی کلید اتوماتیک کمپکت که با نام رله شنت شناخته می‌شود؛ می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

رله شنت چیست؟

رله قطعه‌ای متشکل از دو قسمت مکانیکی و الکتریکی است. تحریک قسمت الکتریکی به‌وسیله نیروی الکتریکی؛ سبب اعمال نیرو در قسمت مکانیکی و انجام عمل می‌شود. در یک رله این عمل برابر با قطع یا وصل شدن یک کنتاکت یا جابجا شدن یک بازو (یا قطعه) مکانیکی است، همین مسئله در خصوص رله شنت نیز صدق می‌کند. رله شنت یک رله ساده فرمان پذیر بوده که از دو قسمت بوبین (بخش الکتریک) و قسمت فلزی بدنه، اتصالات و گیره‌ها (بخش مکانیک) تشکیل شده است. با تحریک بوبین رله شنت توسط یک سیگنال الکتریکی مشخص (که نوع و میزان آن بر روی برچسب محصول قید شده است)، نیروی مکانیکی اعمال شده و حرکت مکانیکی رخ می‌دهد و کلید اتوماتیک شما از حالت روشن (ON) به حالت خطا (TRIP) تغییر وضعیت می‌دهد. دقت داشته باشید که تحریک این بوبین تنها نیازمند یک سیگنال الکتریکی است و این یعنی نیازی به اتصال دائم بوبین رله شنت به برق نیست.

طریقه نصب رله شنت

رله شنت از آن دسته تجهیزات جانبی است که در داخل کلید اتوماتیک باید نصب شود. به طور کلی برای کلید اتوماتیک کامپکت چهار تجهیز وجود دارد که به فراخور مکان در نظر گرفته شده برای آنها؛ در داخل کلید نصب می‌شوند: رله شنت، رله آندر ولتاژ، کنتاکت کمکی و کنتاکت خطا (آلارم سوئیچ). برای نصب این تجهیز مراحل زیر را به ترتیب انجام می‌دهیم:

1- ابتدا سیمی را که به منظور تغذیه رله می‌خواهیم استفاده نماییم؛ به دو سر رله متصل می‌کنیم (دقت نمایید که سیم برق دار نباشد).

2- درپوش کلید اتوماتیک کامپکت را باز می‌کنیم (باز کردن کلید اتوماتیک کامپکت نیاز به هیچ اعمال فشاری ندارد و با باز کردن پیچ‌ها به سادگی باز می‌شود. پس مراقب باشید که قطعات داخلی و در پوش کلید، آسیب نبینند).

3- چنانچه کلید اتوماتیک شما نو باشد؛ در وضعیت TRIP قرار دارد. ابتدا آن را در وضعیت OFF و سپس در وضعیت ON قرار دهید (بهتر است برای تغییر وضعیت کلید از هر دو دست کمک بگیرید تا به‌واسطه جابجایی اهرم کلید؛ دیگر قطعات داخلی کلید از از خارج یا جابجا نشود).

4- در محل مشخص شده در داخل کلید که معمولاً با حروفی مانند SHT، Shunt، SHT TRIP و … نوشته شده است؛ رله شنت را قرار دهید؛ با یک فشار کوچک، رله در محفظه تعبیه شده جا افتاده و مجدداً اهرم کلید اتوماتیک کامپکت شما به وضعیت TRIP بر می‌گردد.

5- از مکان مشخص شده، سیم تغذیه رله شنت را به بیرون از کلید انتقال داده؛ درب کلید را ببندید و با استفاده از دو سیم خارج شده؛ مدار تجهیز را که جزو مدارهای فرمان تابلو برق به حساب می‌آید؛ تکمیل نمایید.

6- در نهایت، پیش از اتصال کامل کلید به برق تک فاز یا سه فاز؛ مجدداً کلید را در وضعیت ON قرار داده و با اعمال برق به بوبین شنت، کلید را حتماً تست نمائید.

کاربرد رله شنت در کلید اتوماتیک

رله شنت در مدار فرمان کلید اتوماتیک استفاده می‌شود. همانگونه که در مقاله مقایسه کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری ذکر گردید؛ کلید اتوماتیک به تنهایی دو حفاظت مدار از خطای اتصال کوتاه و خطای اضافه بار را برای ما انجام می‌دهد. حال اگر بخواهیم کلید را از راه دور کنترل کنیم و یا موارد حفاظتی بیشتری را برای مدار برق تابلو در نظر بگیریم؛ لازم است از این تجهیز استفاده کنیم. رله شنت این امکان را به ما می‌دهد که با نصب دیگر اقلام حفاظتی در تابلو و اتصال خروجی آنها به بوبین رله شنت؛ پیش از هر اتفاق ناگواری دستور قطع کلید اتوماتیک صادر شده و برق تابلو به طور کامل قطع گردد. پس وظیفه این تجهیز؛ اعمال دستور قطع برق به کلید اتوماتیک کامپکت است.

از مثال‌های کاربردی در این زمینه؛ استفاده از رله شنت و بی متال به منظور حفاظت کاربردی از تجهیزات داخل تابلو در زمان اضافه بار لحظه‌ای و سنگین در خروجی بی متال‌ها است. همچنین استفاده از سنسور دما و رله شنت برای کنترل تابلو در مقابل گرمای بیش از حد نمونه دیگری از کاربرد این تجهیز است.

تفاوت رله شنت و رله آندر ولتاژ

پیش از بیان کردن تفاوت‌های این دو تجهیز ابتدا شباهت‌های رله شنت و آندر ولتاژ را بیان می‌کنیم؛ خاصیت رله‌ای بودن آنها، به کار رفتن آنها در کلید اتوماتیک کامپکت و در نهایت ظاهر نسبتاً یکسان از مهم‌ترین شباهت‌های این دو تجهیز است. باید بدانید که توجه به تفاوت‌های این دو بسیار مهم است زیرا در کلیدهای اتوماتیک فریم کوچک عموماً امکان نصب هر دو رله امکان پذیر نبوده و اپراتور باید یکی را متناسب با پروژه خود انتخاب نماید.

1- رله شنت تنها یک عامل برای تحریک کلید و انجام عمل قطع است و این در حالی است که رله آندر ولتاژ یک رله حفاظتی است و در صورت رویت خطا دستور تحریک کلید و انجام عمل قطع صادر می‌شود.

2- رله شنت می‌تواند به هر عامل بیرونی به منظور دستور گرفتن و حفاظت از مدار متصل شود اما رله آندر ولتاژ تنها وظیفه شناسایی ولتاژ پایین‌تر از حد مجاز را بر عهده دارد و در صورت حضور ولتاژ پایین، عمل حفاظت را انجام می‌دهد.

3- رله شنت برای تحریک تنها نیاز به سیگنال برق دارد اما رله آندر ولتاژ به منظور نظارت بر شبکه برق همواره باید به شبکه متصل باشد.

4- آخرین تفاوت این تجهیز و آندر ولتاژ را می توان به کنتاکت های این دو رله نسبت داد، بین کنتاکت‌های باز رله شنت سیمی وجود دارد که پس از اعمال قطع کلید، سبب قطع شدن ولتاژ بوبین می‌شود.

در این مقاله سعی شد تا شما خواننده گرامی را به طور کامل با این تجهیز آشنا کنیم. حال با توجه به محتوای عنوان شده می‌توانید اقدام به خرید رله شنت یا آندر ولتاژ مناسب کرده و با بر اساس روش نصب صحیح، آن را در داخل کلید اتوماتیک نصب نمایید. برای دیدن انواع تجهیزات جانبی کلید اتوماتیک و آگاهی از قیمت‌های آن می‌توانید نگاهی به صفحه محصولات کلیدهای اتوماتیک کمپکت داشته باشید. در نهایت می‌توانید برای اعلام نظرات و سؤالات خود در ذیل همین پست و یا از طریق پیام‌رسان ها و تلفن‌ها با ما در ارتباط باشید. انرژی در دستان تو!