تاکنون در مقالات پیشین به معرفی اجمالی انواع کلیدهای مدار شکن در دسته کلیدهای فشارضعیف پرداختیم. همچنین در مقاله “انواع کلید اتوماتیک و طریقه نصب آن” به دسته بندی کلیدهای اتوماتیک قدرت و کارکرد آنها اشاره کوتاهی کردیم و در ادامه آن به طور تخصصی به معرفی کلیدهای اتوماتیک کامپکت پرداختیم. در این مقاله دو هدف را دنبال می‌کنیم؛ نخست در پی آن هستیم تا بدانیم به چه تجهیزی کلید اتوماتیک کمپکت و به چه تجهیزی کلید هوایی گفته می‌شود و در ادامه و با توجه به تعریف‌هایی که از این دو کلید عنوان می‌شود؛ به سراغ هدف دوم رفته و به بررسی شباهت‌ها و فرق کلید هوایی و کامپکت می‌پردازیم. آشنایی کامل با این دو کلید، سبب آشنایی و فهم بیشتر ما در خصوص تجهیزات برق صنعتی و انتخاب درست آنها در مدارها و تابلو برق‌ها می‌شود. با ما همراه باشید.
کلید هوایی چیست؟
کلیدهای هوایی یا Air Circuit Breaker که به اختصار ACB خوانده می‌شوند؛ نوعی کلید اتوماتیک فشار ضعیف هستند که در جریان‌های بالا (عموماً 630 الی 6300 آمپر) ساخته و مورد استفاده قرار می‌گیرند. علت نام گذاری آنها به نام کلید هوایی به نحوه عملکرد این کلیدها باز می‌گردد. مکانیزم سیستم اطفاء جرقه در کلیدهای هوایی، در هوای آزاد است. این کلیدها علاوه بر قطع و وصل خط، حفاظت از شبکه را نیز پوشش می‌دهند و به دلیل داشتن رله‌های میکرولوجیک الکترونیکی از شبکه برق ما در برابر اتصال کوتاه، نوسان ولتاژ، کاهش و افزایش فرکانس، اضافه بار، افزایش حرارت تجهیزات خط، خارج شدن ژنراتورها از حالت سنکرون و … محافظت می‌کنند. قدرت قطع در کلیدهای هوایی به نسبت میزان جریان کاری بالایی که دارند؛ بسیار بالاست.کلیدهای هوایی برخلاف فیوزها که تنها یکبار عمل می‌کنند؛ می‌توانند پس از انجام عمل حفاظت به صورت دستی یا اتوماتیک به مدار باز گردند. کلیدهای هوایی به طور کلی در بازار به دو دسته فیکس و کشویی تقسیم بندی می‌شوند که دارای موتور به منظور استفاده در راه اندازی خودکار و یا بدون موتور هستند. کلیدهای هوایی دارای تجهیزات جانبی فراوانی هستند که یکی از مهمترین آنها، رله‌های میکرولوجیک مختلف به منظور داشتن محافظت‌های مختلف در شبکه مدار می‌باشد.
کلید اتوماتیک کامپکت (کمپکت) چیست؟
کلید اتوماتیک کامپکت یک کلید سه وضعیتی بوده که ابعاد کوچکتری نسبت به کلیدهای هوایی و دژنکتور های قدرت دارد. این کلید جریان‌های کاری پایین را به خوبی پوشش می‌دهد به طوری که محدوده عملیاتی آنها از 16 الی 1600 آمپر است. کلیدهای کامپکت دارای قدرت قطع پایین‌تری نسبت به کلیدهای هوایی هستند. کلیدهای اتوماتیک در انواع تک پل تا چهار پل ساخته می‌شوند و نمونه‌های دو پل و چهارپل به منظور حفاظت از نول در کنار فازهای دیگر ساخته شده است. وظیفه اصلی این کلید حفاظت از مدار پایین دست کلید در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه است. البته با قرار دادن دیگر متعلقات و تجهیزات جانبی به این کلید می‌توان حفاظت‌های دیگری مانند افت ولتاژ، بالا رفتن دمای تجهیزات و … را نیز به آن اضافه کرد.
کلیدهای اتوماتیک کامپکت بر اساس ساختار رله‌های داخلی‌شان تقسیم بندی می‌شوند، در نتیجه کلیدهای اتوماتیک به دو دسته کلی فیکس و قابل تنظیم دسته بندی می‌شوند. کلیدهای اتوماتیک کامپکت فیکس به کلیدهایی اطلاق می‌شود که رله حرارتی و مغناطیسی آنها قابلیت تنظیم ندارد. در مقابل کلیدهای اتوماتیک کامپکت قابل تنظیم، آن دسته از کلیدهایی است که در آن رله حرارتی و مغناطیسی هردو یا یکی از این دو قابل تنظیم‌اند. بر این اساس مثلاً یک کلید اتوماتیک کامپکت قابل تنظیم 20 آمپر را می‌توان در محدوده 18 الی 20 آمپر تنظیم نمود. در نهایت و در جدیدترین حالت، کلیدهای اتوماتیک کامپکت قابل تنظیم الکترونیکی را داریم که شباهت بیشتری به کلیدهای هوایی دارند، این کلیدها برای امر حفاظت، مشابه با کلیدهای هوایی، از رله میکرولاجیک بهره می‌برند. کلیدهای اتوماتیک کامپکت مشابه با کلیدهای هوایی دارای تنوع در تجهیزات جانبی هستند و این امکان را به اپراتور می‌دهند که به صورت دستی یا اتوماتیک کنترل شوند.
شباهت کلید هوایی و کلید کمپکت در چیست؟
- هر دو به طور کلی در دسته‌بندی کلیدهای اتوماتیک فشار ضعیف قرار می‌گیرند.
- هر دو کلید دارای سه وضعیت ON ،OFF و TRIP هستند.
- در رنج جریان‌های 630 الی 1600 آمپر به عنوان جریان نامی کلید با یکدیگر شباهت دارند.
- در قدرت قطع 65 کیلو آمپر با یکدیگر شباهت دارند.
- کلید اتوماتیک کامپکت قابل تنظیم الکترونیکی که دارای رله میکرولاجیک می‌باشد؛ مشابهت بیشتری با کلید هوایی دارد.
- در بسیاری از تجهیزات جانبی بین این دو کلید شباهت وجود دارد. مانند: رله شنت، رله آندر، کنتاکت کمکی، کنتاکت خطا، موتور و …
- هر دو کلید قابلیت نصب به صورت کشویی و فیکس را دارا می‌باشند.
- هردو کلید قابلیت نظارت و کنترل از راه دور را دارند.
- کلیدهای اتوماتیک کامپکت در آمپراژ بالا باید با استفاده از شمش به باس بار متصل شوند که در این مورد با کلیدهای هوایی مشابهت دارند.
تفاوت کلید هوایی و کلید کمپکت در چیست؟
- ابعاد کلیدهای هوایی در مقابل کلیدهای اتوماتیک کمپکت بسیار بزرگتر است.
- کلیدهای هوایی وزن بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند.
- کلیدهای هوایی فقط به صورت سه فاز تولید می‌شوند.
- کلیدهای هوایی در آمپراژ بالا تولید و استفاده می‌شوند و فقط در آمپراژ 600 الی 1600 آمپر با کلید اتوماتیک کمپکت مشترک‌اند.
- قدرت قطع کلیدهای هوایی (به استثنا قدرت قطع 65 کیلو آمپر) بیش از کلیدهای اتوماتیک کمپکت هستند.
- کلید اتوماتیک کمپکت جریان‌های کاری پایین را به خوبی پوشش می‌دهد.
- واحد حفاظت در کلید اتوماتیک کمپکت می‌تواند به صورت مغناطیسی، حرارتی و الکترونیکی باشد؛ این در حالیست که در کلید هوایی فقط به صورت الکترونیکی است.
- واحد حفاظت کلیدهای هوایی در برند‌های مختلف، دارای تنوع است و این مورد کمتر در کلیدهای اتوماتیک کمپکت دیده می‌شود. بر همین اساس نوع و میزان حفاظت نیز متفاوت با کلیدهای اتوماتیک کمپکت است.
- فرق کلید هوایی و کامپکت در مورد محل نصب به این صورت است که کلید هوایی معمولاً در ابتدای فیدر یا خط شبکه نصب شده و محل نصب کلید اتوماتیک در ابتدای تابلو برق توزیع یا مدار مصرف کننده است.
در این مقاله سعی کردیم تا به طور خلاصه به فرق کلید هوایی و کامپکت بپردازیم. برای اطلاع و آگاهی از این دو کلید لازم است تا شناخت کاملی از آنها داشته باشیم که در مقالات قبلی و در توضیحات بخش محصولات سایت به آنها پرداخته شده است. شما خوانندگان گرامی برای شناخت و مقایسه هرچه بیشتر این دو کلید می‌توانید نگاهی به صفحه محصولات کلید هوایی و کلید اتوماتیک کمپکت داشته باشید. در صورت هرگونه ابهام یا سؤال می‌توانید از طریق بخش نظرات همین مقاله و یا از طریق تماس با ما، موارد لازم را مطرح نمایید. انرژی در دستان تو!
نظرات کاربران