بانک‌های خازنی از جمله تابلوهای برق صنعتی هستند که در مکان‌هایی با ظرفیت استفاده از توان راکتیو مورد استفاده قرار می‌گیرند. بانک‌های خازنی با هدف تصحیح ضریب توان، تأمین توان راکتیو مصرف کننده‌های سلفی، جلوگیری از افت ولتاژ و حفاظت از مدار مصرف کننده نسبت به برخی مدارها به کار می‌روند. در مقاله “معرفی بانک‌های خازنی” به طور مفصل به معرفی این تابلوها پرداختیم. همچنین با توجه به نیاز مشتریان، شرایط نصب و مواردی از این قبیل به “معرفی انواع تابلوهای بانک خازنی” و دسته بندی آنها اشاره کردیم.
اما باتوجه به اینکه خازن‌ها جزو قطعات مصرفی محسوب می‌شوند و دائماً متناسب با شرایط مصرف کنندگان و شرایط شبکه، شارژ و دشارژ می‌شوند؛ با مسئله استهلاک و عیب در تابلو بانک خازنی روبرو هستیم. برهمین اساس لازم است تا بانک‌های خازنی پیش از نصب، در حین انجام کار و در نهایت در طول دوره استفاده از تابلو بانک خازنی، مورد بررسی، تست و سرویس دوره‌ای قرار بگیرند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع تست بانک خازنی و سرویس‌های ادواری آن آشنا نماییم. با ما همراه باشید.
در مقدمه عنوان شد که با توجه به اینکه خازن‌ها جزو ادوات مصرفی هستند؛ لازم است تا مورد تست و بازدید قرار گیرند. تست‌ها و بازدیدهای دوره‌ای به منظور دستیابی به سه هدف مهم انجام می‌پذیرد:
1- نخستین هدف، شناسایی خازن معیوب و ادوات مصرفی از رده خارج شده می‌باشد.
2- دومین هدف، جلوگیری از افزایش هزینه برق مصرفی و جلوگیری از جریمه تصاعدی مصرف برق می‌باشد.
3- هدف آخر، جلوگیری از ایراداتی است که در آینده می‌تواند بانک را تحت‌الشعاع خود قرار دهد که شامل بررسی سیستم‌های حفاظتی تابلو و شبکه مصرفی می‌باشد.
برای انجام تست بانک خازن نیازمند تجهیزاتی هستیم که دارای برچسب معتبر کالیبراسیون باشند. همچنین نیازمند تجهیزاتی از قبیل دستگاه تست عایق، پل خازنی برای محاسبات مربوط به خازن‌ها، مولتی متر، منبع ولتاژ سه فاز متقارن، منبع ولتاژ تک فار و دستگاه‌های ثبت سریع اطلاعات می‌باشیم.
پیشنهاد ما این است که با توجه به هزینه زیاد تأمین این دستگاه‌ها، مسئله کالیبراسیون آنها و تخصصی که برای کار با ولتاژهای بالا لازم است؛ از ظرفیت آزمایشگاه‌های مراقبتی موجود در کشور که به شما خدمات نگهداری و تست خازن‌ها را ارائه می‌دهند؛ استفاده نمایید. این آزمایشگاه‌ها انواع تست‌های لازم را برای انواع بانک خازن‌های ثابت و اتوماتیک انجام خواهند داد و بر اساس چک لیست‌های موجود، نتایج دقیقی از عملکرد خازن‌ها و ادوات بانک به شما می‌دهند. نتیجه این اعتماد، اطمینان از عملکرد مناسب خازن‌ها با بهترین ظرفیت ممکن است.
انواع تست بانک خازنی
به طور کلی تست بانک خازنی در سه دسته تقسیم‌بندی می‌شود:
- تست‌های روتین (Routine Test)
- تست‌های تایپ (Type Test)
- تست راه‌اندازی یا تست‌های پذیرش قبل و بعد از نصب بانک خازنی
در ادامه به معرفی این تست‌ها و عملیات‌های زیر مجموعه آنها می‌پردازیم.
1) تست های روتین یا Routine Test
آزمون‌های جاری یا روتین به مجموعه آزمون‌هایی می گویند که باید توسط سازنده بانک خازن قبل از حمل و نصب در محیط سفارش داده شده، روی هریک از خازن‌ها انجام شود. در نهایت، اگر خریدار درخواست نماید باید جزئیات آزمون به همراه نتایج به اطلاع او رسانده شود. چون پارامترهای آزمون زیاد است، می‌توان با توافق طرفین آیتم‌های تست را مشخص کرد. لزومی ندارد که آزمون‌ها را به ترتیبی که گفته می‌شود، انجام دهیم و می‌توان آزمون تخلیه در شرایط اتصال کوتاه را نیز به آن اضافه کرد.
این آزمون‌ها عبارت‌اند از :
الف ) آزمون دیداری یا Visual Examination
ب) آزمون آب بندی در دمای 50 درجه الی 800 درجه سیلسیوس یا Sealing Test
ج) آزمون مقاومت عایق‌ها یا Insulation Resistance Test
د) آزمون ولتاژ بین ترمینال‌ها و قاب خازن‌ها یا Voltage Test Between Terminals & Container
ه) آزمون ولتاژ بین ترمینال‌ها یا Voltage Test Between Terminals
و) آزمون مقاومت عایق یا Insulation Resistance Test
ز) آزمون ولتاژ بین ترمینال‌ها و نگه‌دارنده‌های بانک خازن یا Voltage Test Between Terminals & Container For Capacitor Banks
ح) آزمون اندازه‌گیری تانژانت زاویه تلفات دی الکتریک موسوم به tanδ یا Measurement Of Tangent Of Dielectric Loss Angle که عبارت است از نسبت بین مقاومت معادل سری و راکتانس خارجی که باید در یک ولتاژ سینوسی با فرکانس مشخص شده انجام گیرد.
ط) آزمون کارآمدی وسایل دشارژ داخلی
در مقالات آینده نگاهی به برخی از این تست ها می اندازیم.
2) تست های تایپ یا Type Test
تست‌های تایپ به مجموعه آزمون‌هایی مخصوص خازن‌های قدرت می‌گویند که به منظور کسب تأیید در رابطه با طراحی خازن، ابعاد و اندازه خازن، مواد بکار رفته در ساخت خازن و نحوه ساخت آنها مطابق با استانداردهای بین‌المللی، انجام می‌شود. این موارد باید منطبق با استاندارد ساخت و بر اساس مشخصه‌ها و عملکرد خازن باشد. این آزمون پس از تست‌های روتین و بر اساس توافق طرفین یعنی سازنده بانک و سفارش دهنده بانک انجام می‌شود. در حقیقت در این تست از خازن‌هایی که کاملاً مشابه با خازن‌های خریداری شده برای بانک هستند؛ استفاده می‌شود و نتیجه به صورت گزارش اعلام می‌شود. این آزمون‌ها باید توسط سازنده انجام شود و نتایج به خریدار اعلام گردد.
آزمون‌های تایپ عبارت است از:
الف) آزمون عایق بوشینگ ها یا Bushing Test
ب) آزمون ولتاژ اثر رادیویی یا Radio Influence Voltage Test (RIV)
ج) آزمون تحمل نوسان ولتاژ بالا یا High Voltage Impulse Withstand Test
د) آزمون تحمل دمایی یا Thermal Stability Test
ه) اندازه گیری تانژانت زاویه تلفات خازن در حرارت بالا
و) آزمون تخلیه شارژ در حالت اتصال کوتاه یا Voltage Decay Test
ز) آزمون کاهش ولتاژ یا Voltage Decay Test
ح) آزمون فیوز خارجی در ترکیب با خازن مطابق با استاندارد IEC60549
ط) آزمون قطع روی فیوز داخلی مطابق با استاندارد IEC60871-4
در مقالات بعدی توضیحاتی در خصوص برخی از این تست‌ها داده خواهد شد.
3) تست راه اندازی یا تست های پذیرش قبل و بعد از نصب بانک خازنی
قبل از راه اندازی بانک خازنی باید چندین تست ساده را روی تابلو انجام دهیم تا بر اساس آن اطمینان یابیم که ارتباط و اتصال بانک و هر واحد به درستی و مطابق با استانداردهای مشخص شده انجام گرفته است. همچنین می‌توان تست‌های تایپ و روتین را در زمان نصب و در طول استفاده از بانک خازنی مجدداً تکرار کرد. البته تعداد نمونه‌های آزمون و معیارهای قبولی باید از پیش به توافق سازنده تابلو و خریدار برسد.
سرویس های ادواری تابلو بانک خازنی
در قسمت ابتدایی مقاله سه دلیل عمده برای انجام بازدید دوره‌ای را عنوان کردیم. در پایان این مقاله به مواردی اشاره می‌کنیم که در بازدید از تابلو و سرویس آنها باید مدنظر قرار داد:
- سیگنال آلارم رگولاتور را به منظور اتصال به تجهیزات اعلان بررسی کنید. همچنین آلارم‌های ضبط شده روی رگولاتور را بررسی و ریشه‌یابی کنید.
- مقادیری که رگولاتور به شما نشان می‌دهد را با مقادیری که توسط ادوات کالیبراسیون شده اندازه‌گیری می‌کنید، مطابقت دهید.
- نظافت دوره‌ای تابلو را انجام دهید و تابلو را عاری از ذرات گرد و غبار نمایید.
- تست‌های دیداری و پذیرشی را در صورت امکان بر روی خازن‌ها اجرا کنید.
- جریان خازن‌ها را اندازه‌گیری کنید و در نهایت با جریان نامی درج شده روی پلاک خازن مقایسه کتید تا متوجه تغییرات در ظرفیت یا وجود اضافه بار در خازن شوید.
- هرگونه صدای غیر عادی، افزایش دمای بانک، علائم ظاهری و… را جدی تلقی کرده و نسبت به رفع آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن اقدام نمایید.
- عملکرد مقاومت‌های تخلیه را کنترل کنید.
- فیوز‌ها و قطع کننده را کنترل و بررسی نمایید.
- خازن‌ها را به صورت دیداری و الکتریکی بررسی و هرگونه تغییر شکل فیزیکی در خازن را جدی بگیرید.
- طبق زمان‌بندی بازدید‌ها را به صورت دوره‌ای انجام داده و تمامی اتصالات و ترمینال‌ها را بررسی و در صورت لزوم محکم نمایید.
در این مقاله به معرفی انواع تست بانک خازنی پرداختیم و نگاهی به نکات ویژه سرویس‌های ادواری تابلوهای بانک خازنی داشتیم. در مقاله‌های آتی با جزئیات بیشتری تست‌های روتین و تست‌های تایپ را بررسی خواهیم کرد و نگاهی عمیق‌تر بر روی انواع تست‌ها خواهیم داشت. خوب است بدانید که انجام تست‌های بانک خازنی مستلزم فراهم کردن یک چک لیست بوده که موجب مدیریت بهتر این کار می‌شود. با ما همراه باشید. انرژی در دستان تو!
نظرات کاربران